روایت
پیروزی انقلاب اسلامی و نقش زنان به روایت امام خمینی (ره)
زنان، این عناصر عفاف و نجابت، نه تنها در پیروزی انقلاب اسلامی سهم بزرگی ایفا کردند، بلکه در تثبیت نظام جمهوری اسلامی و تداوم انقلاب اسلامی حرف نخست را زدند و با حضور در صحنه انقلاب اسلامی، توطئه‌های دشمنان را در عرصه‌های گوناگون فرهنگی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی ،سیاسی و...
نقش بر آب ساختند.در این مقاله تلاش شده است با بهره‌گیری از سخنان گهربار معمار انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره)، نقش و سهم بزرگ زنان در پیروزی انقلاب به تصویر کشیده شود و تلاش و منزلت این بزرگواران عیان گردد.چهار عنوان «تحول فکری و روحی زنان»، «حضور زنان در صحنه انقلاب اسلامی»، «انگیزه حضور زنان در انقلاب اسلامی» و «ویژگی زنان انقلابی» محورهای اصلی این تصویر می‌باشد.
1ـ تحول فکری و روحی زنان‌هنر انقلاب اسلامی این بود که زنان جامعه ما را متحول ساخت و در مسیر اسلام و ارزش های الهی هدایت کرد و از بی هویتی و بی بند و باری و ابتذال که سوغات غرب بود، به سوی عزت خواهی، عفاف، درک شخصیت و کمال جویی و تحول فکری و روحی هدایت کرد و از دون مایگی به اوج انسانیت ارتقا بخشید.زنان مسلمان در انقلاب اسلامی شخصیت و هویت خویش را یافتند و به مقام و منزلت والای خویش پی بردند و بینش سیاسی، فرهنگی و اجتماعی پیدا کردند. این تحول فکری و روحی بزرگی که نصیب زنان شد، موهبت الهی بود که امام خمینی (ره) بارها از آن به بزرگی یاد کرده و آن را افتخار بزرگ ملت ایران دانستند:«من در جامعه زن ها یک جور تحول عجیبی می‌بینم که بیشتر از تحولی است که در مردها پیدا شده (است).»
«خانم هایی که در قبل وضعشان یک نحو دیگری بود، و رژیم آنها را به یک مسایل دیگری مشغول کرده بود، متحول شدند به کسانی که در مقابل رژیم ایستادند.»«نهضت اسلامی به برکت اسلام چنان تحولی در نفوس زن و مرد به وجود آورده که ره صد ساله را یک شبه طی نموده است.»«این یک تحولی بود که بشر نمی‌توانست این تحول را درست کند. این تحول الهی بود.»«این تحول که در ایران پیدا شد، تحول همه جانبه بود»؛ یعنی زنان در تمام زمینه‌های روحی، فکری، اخلاقی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و انگیزه‌ها و اهداف، الهی شده بودند و می‌خواستند در صبغه اسلام قرار گیرند و در مسیر حرکت زهرا (س) و زینب کبرا (س) قدم بردارند.
الف ـ تحول فرهنگی‌در تهاجم فرهنگی غرب، زنان را در مسلخ «فروش کالا» و «فساد و فحشا» قربانی کرده و این مرکز عطوفت و فضیلت را به گرداب ابتذال کشانده بودند. در طول پنجاه سال سیاه حاکمیت خاندان فاسد پهلوی، زنان مسلمان زیر فشار و یورش فرهنگی استعمار و استکبار دست و پا می‌زدند. رضا خان این مهره استعماری و استبدادی، خشن‌ترین شیوه را در اشاعه فرهنگ مبتذل غرب، در قالب کشف حجاب به کار برد.اسلام و انقلاب آمد و زنان را از این منجلاب فرهنگی نجات داد و آنان را به اخلاق اسلامی و حجاب و عفاف و فضیلت ها آراسته ساخت:«این اسلام که در ایران زنده شد، آن خدمتی را که به بانوان کرده است و خواهد کرد، ارزشش به اندازه‌ای است که نمی‌توانیم ما توصیف کنیم. اگر نبود این انقلاب و نبود این تغییر و تحولی که در ایران واقع شده بود، بعد از چند سال دیگر اثری از اخلاق اسلامی در ایران نبود.»
«اینجانب به زنان پر افتخار ایران، مباهات می‌کنم که تحولی آن چنان در آنان پیدا شد که نقش شیطانی بیش از 50 سال کوشش نقاشان خارجی و وابستگان بی شرافت آنان، از شعرای هرزه گرفته تا نویسندگان و دستگاه های تبلیغاتی مزدور را نقش بر آب نمودند و اثبات کردند که زنان ارزشمند مسلمان دچار گمراهی نشده و با این توطئه‌های شوم غرب و غرب زدگان آسیب نخواهد پذیرفت.»«به جز مشتی زنان مرّفه طاغوتی و وابستگان ساواکی و سرسپردگان آنان، دیگر قشرهای میلیونی زنان متعهد که اساس ملت مسلمانند، در دام فریب دلباختگان به غرب نیفتاده و با عمل خود در طول پنجاه سال سیاه، با روی سفید نزد خدا و خلق شجاعانه مقاومت نمودند.»
بنیانگذار انقلاب اسلامی خطاب به روشنفکران مرتجع و دلباختگان بی بند و باری و ولنگاری غرب فرمود:«آیا زن ها در ایران دیگر کنار رفتند به کلی، یا همدوش مردها در کارهای سازنده داخلند؟ شما می‌خواهید که زن های اینجا هم بی بند و بار باشند، هر جور می‌خواهند باشند؟ این برخلاف آن تحولی است که در خود زن ها پیدا شده است.»
ب ـ میل به مبارزه با طاغوت‌رها ساختن زندگی آرام و بی‌درد سر و روی آوردن به زندگی پرمخاطره و مبارزه با طاغوت یکی از تحولاتی بود که خداوند در وجود زن ها به وجود آورد. آن ترس و وحشتی که از طاغوت داشتند، از میان رفت و شجاعت و شهامت جای آن نشست. زنان مسلمان از چکمه پوشان و سرنیزه‌های گارد شاهنشاهی واهمه‌ای به دل راه نمی‌دادند و از زخمی و کشته شدن نمی‌هراسیدند. امام راحل این گونه تحول را بیان می‌کنند:
«(خداوند) قلب ها را از آن وحشت بیرون آورد، از آن وحشتی که این رژیم ها همه داشتند، از آن وحشت بیرون آورد و به جای آن، تصمیم و شجاعت به ایشان داد. به طوری که زن ها، بچه‌ها و مردها، همه به مبارزه برخاستند. کی سابقه داشت که زن در مبارزه بیاید مقابل توپ و تانک بایستد؟ این یک تحول روحی بود که خدای تبارک و تعالی در این ملت تحول را ایجاد فرمود.»
ج ـ تحول سیاسی‌بانوان به برکت انقلاب اسلامی و هدایت های پیامبر گونه امام خمینی (ره)، چنان از بینش سیاسی برخوردار شدند که دشمنان اسلام و انقلاب از گمراه ساختن آنان ناامید و درمانده شدند. زنان با شناختی که از ماهیت و ترفندهای دشمنان اسلام پیدا کردند گام در میدان مبارزه و سیاست نهادند و خصم دون را از صحنه بیرون راندند.امام خمینی (ره) در دیدار زنان مناطق ساحلی جنوب ایران با اشاره به این تحول بزرگ سیاسی می‌فرماید:«در اینکه می‌بینم گوینده شما بانوان ساحلی، مسائلی را که مطرح می‌کند، مسایل روز است، مسایل اجتماعی روز است، همان طور که بانوان دیگر در مراکز و در سایر جاهای ایران مسایلی را که مطرح می‌کنند، مسایل روز و مسایل سیاسی و اجتماعی است، که این تحول به برکت این نهضت اسلامی پیدا شده، من امیدوارم که این تحول باقی بماند.»
د ـ تحول اجتماعی‌زنان در انقلاب اسلامی، شیفته کمک رسانی به محرومان و مستضعفان بودند و به شوق یاری رساندن به کشاورزان و قشر محروم جامعه و شرکت در جهاد سازندگی سر از پا نمی‌شناختند. حضرت امام خمینی (ره) فرمود:«در این جهاد سازندگی که گاهی وقت ها می‌بینم خانم ها رفتند و مشغول شدند، خوب، البته از خانم ها ساخته نیست که مثل یک رعیتی، مثل اشخاصی که ورزیده‌اند، در امور کار کنند، لکن همان رفتنشان در بین آن رعایا و بین کشاورزان، همان رفتن و اشتغال پیدا کردن، به همان مقداری که می‌توانند، این باعث می‌شود که قدرت آنها چند مقابل بشود. وقتی آنها ببینند که از شهرها خانم های محصل، خانم های محترم آمدند و در دهات مشغول کمک هستند به برادرهای خودشان، قدرت آنها چند مقابل می‌شود و این یک عمل بسیار ارزشمند است ولو عمل خودش به حسب حجمش کوچک باشد، لکن حجم معنوی خیلی زیاد است.»
2ـ حضور زنان در انقلاب اسلامی‌حضور پر شور در انقلاب اسلامی از افتخارات بزرگ زنان مسلمان ایران است. آنان در همان روزهای نخستین انقلاب وارد میدان مبارزه شدند و با جهاد خود قدم به قدم، انقلاب اسلامی را یاری کردند. زنان با عزمی استوار علیه طاغوت و استکبار جهانی به صحنه مبارزه آمدند و دین خود را نسبت به اسلام و انقلاب به خوبی ادا کردند.
امام خمینی (ره) خطاب به بانوان فرموند:«شما خواهران در این نهضت سهم به سزایی داشته‌اید.»«شما سهم بزرگی در نهضت اسلامی ما دارید. شما در آتیه برای مملکت ما پشتوانه هستید.»آن حضرت به این حضور می‌بالد و افتخار می‌کند و می‌فرماید: «ما باید امروز که روز زن است... به زنان خویش افتخار نماییم. چه افتخاری بالاتر از اینکه زنان بزرگوار ما در مقابل رژیم ستمکار سابق و پس از سرکوبی آن، در مقابل ابرقدرت ها و وابستگان آنان، در صف اول، ایستادگی و مقاومتی از خود نشان دادند که در هیچ عصری چنین مقاومتی و چنین شجاعتی از مردان ثبت نشده است.»
الف ـ پیشگام در انقلاب اسلامی‌زنان در انقلاب اسلامی، پیشگام و جلودار نهضت بودند و پیشاپیش مردها در صف تظاهرات خیابانی علیه نظام طاغوت حرکت می‌کردند. زنان مسلمان در تمامی نهضت ها و حرکت های اسلامی پیش قدم بودند:«در مسأله تنباکو پیش قدم بودند. در مسأله مشروطیت پیش قدم بوده‌اند و بحمدالله زن ها در این جمهوری اسلامی چنان که در همه مسائلی که عمومی پیش آمده است، برای ایران پیش قدم بوده‌اند.» «در مملکت ما این طور شد که بانوان همدوش، بلکه جلوتر از مردها از خانه‌ها بیرون آمدند و در این راه اسلامی زحمت کشیدند و رنج دیدند، جوان دادند، شوهر دادند، برادر دادند، معذلک رنج کشیدند، عمل کردند، پشتیبانی از اسلام کردند و مردها هم به تبع زن ها این کار را کردند.»«زن های محترم متعهد ایران پیشاپیش مردان به میدان رفتند و سد عظیم شاهنشاهی را در هم شکستند و ما و همه مرهون قیام و اقدام آنان هستیم.»
ب ـ نقش هدایتگری و تشویق مردهازن ها در انقلاب اسلامی نقش هدایتگری داشتند و با حضور خویش در صف مقدم تظاهرات، انگیزه قیام و حضور در تظاهرات و مقابله با طاغوت را در مردها و جوان ها به وجود آوردند.احساس برانگیز بودند و الهام بخش، مردان را تشویق کردند و به جوان ها جرأت و شجاعت بخشیدند: «ما نهضت خودمان را مدیون زن ها می‌دانیم. مردها به تبع زن ها در خیابان ها می‌ریختند، تشویق می‌کردند زن ها مردان را. خودشان در صف های جلو بودند.»
«بانوان عزیز ما اسباب این شدند که مردها هم جرأت و شجاعت پیدا کنند. ما مرهون زحمات شما خانم ها هستیم.»به واسطه حضور زنان در صحنه، غیرت مردانگی و احساسات در مردان برانگیخته می‌شود و همین موجب می‌شود سستی و ترس را کنار بگذارند و با شجاعت قدم در میدان بگذارند. امام فرمودند:«در مردها یک حسی است که اگر ببینند زن ها بیرون آمده از خانه‌ها برای یک مقصدی، اگر قوه‌شان یکی باشد، ده تا می‌شود.»
ج ـ ایثار جان و فرزندبچه‌های خردسال در آغوش مادران، با اسلحه دژخیمان شاه پرپر می‌شدند و جوانان در پیش رویشان بر زمین می‌افتادند و خون سرخ شهیدانشان سنگ فرش های خیابان را رنگین می‌ساخت، اما آنان چون زینب کبری (س) تن به رضای خدا داده و پر صلابت و استوار در مقابل ستمگران می‌ایستادند و با ایثار جان و فرزند و صبر در مصیبت ها، احساس رضایت در انجام وظایف خویش داشتند.امام راحل ایثارگری های این قشر از جامعه را این چنین بیان می‌دارند:«شما در چه تاریخی چنین دیده‌اید؟ امروز زن های شیردل طفل خود را در آغوش کشیده و به میدان مسلسل و تانک دژخیمان رژیم می‌روند. در کدام تاریخ چنین مردانگی و فداکاری از زنان ثبت شده است؟»«در تظاهرات خیابانی، زنان ما بچه‌های خردسال خود را به سینه فشرده، بدون ترس از تانک و توپ و مسلسل به میدان مبارزه آمده‌اند.»
د ـ ایثار مال‌زنان در ایثار جان و فرزند در انقلاب پیشقدم بودند. در ایثار مال هم بر مردان سبقت جسته بودند. آنان آنچه ذخیره داشتند و با قناعت جمع کرده بودند، در طبق اخلاص گذاشته، تقدیم مستضعفان و محرومان کردند.
امام چه زیبا زنان مؤمن و عفیف را در ایثار مال معرفی می‌کند:«زنان ایران، هم مجاهدات انسانی عظیم کرده‌اند و هم مجاهدات مالی. این طبقة محترم زن ها که در جنوب تهران و در شهر قم و در سایر شهرها هستند، همین خانم های محجبه، همین ها که مظهر عفاف هستند، در نهضت پیشقدم بودند و در ایثار مال هم پیشقدم. ایثار کردند جواهرات و طلاهایی که دارند. برای مستضعفین دادند. عمده در این امور آن قصد پاک است.»«خداوند شما مؤمنات را حفظ کند که در نهضت اسلامی حَظّ کافی داشتید و الان هم برای مستمندان کمک کردید و کمک های شما بسیار با ارزش است. کمک های بانوان ارزشش چند برابر کمک های مردان است. خداوند شما را حفظ کند.»«اینها طلاهای خود را که ذخیره 50 سال، 20 سال ،30 سالشان بود، آمدند برای مستمندان دادند.»
ه ـ پشتوانه انقلاب و اسلام‌بنیانگذار انقلاب اسلامی بارها این مسأله را بیان داشته و از زنان به عنوان پشتوانه انقلاب و اسلام یاد کردند:«ملتی که بانوانش در صف مقدم برای پیشبرد مقاصد اسلامی هست، آسیب نخواهد دید.»«شما در آتیه برای مملکت ما پشتوانه هستید. من امیدوارم که باز شما در صف مقدم باشید و این نهضت را به آخر برسانید که حکومت اسلامی ان شاءالله تأسیس بشود و تمام اقشار ملت، تمام مستضعفین به حقوق حقه خودشان برسند. خداوند شماها را حفظ کند و برای اسلام و مسلمین نگهدارد.»
3ـ انگیزه حضور زنان در انقلاب اسلامی‌زنان و مردان مسلمان در ایران با انگیزه الهی انقلاب کردند. آنان خواستار حکومت اسلامی و احیای اسلام ناب محمدی (ص) و زنده شدن نام قرآن و ائمه اطهار (ع) بودند. از این رو با نام فاطمه زهرا (س) و زینب کبری و امام حسین (ع) به خیابان ها می‌ریختند و تظاهرات راه می‌انداختند.
الف ـ عشق به اسلام و قرآن‌کسی زنان مسلمان را مجبور نکرده بود کودکانشان را در آغوش گرفته، در مقابل توپ و تانک و مسلسل های رژیم طاغوت بایستند. آنان به خاطر مقام و قدرت و ریاست، خود و فرزندانشان را در معرض خطر قرار ندادند، بلکه عشق به اسلام و قرآن و پیشوایان معصوم بود که آنان را به صحنه کشاند. عشق به فاطمه زهرا (س) و زینب کبری بود که زنان مسلمان ما را انقلابی کرد. امام راحل انگیزه زنان مسلمان را عشق به اسلام و قرآن بیان داشته است:«ملت ما عاشق اسلام بود که در همه اطراف، با دست تهی سینه‌های خودشان را سپر کردند، جوان های خودشان را بردند در میدان، زن ها و مردها رفتند و مبارزه کردند و پیروز شدند.»
«خانم ها برای اینکه یک چیزی مثلا دستشان بیاید یا فرض کنید که صاحب منصب بشوند، نمی‌آیند بیرون، خودشان و بچه‌هایشان را به کشتن بدهند. این اسلام و قرآن است که خانم ها را آورده است بیرون و همدوش مردها بل جلوتر از مردها وارد در صحنه سیاست کرد.»«این قدرت ایمان است که شماها را به خیابان ها کشید و بانوان را به خیابان ها، و ارزش عمل همین است.»
ب ـ استقلال ،آزادی ،جمهوری اسلامی‌شعار زنان ما در انقلاب اسلامی سه کلمه بود: استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی. آنان خواستار استقلال بودند و می‌خواستند زیر سلطه هیچ کشور و قدرتی نباشند و می‌خواستند آزاد باشند؛ یعنی در سایه اسلام زیست کنند؛ بنده خدا باشند و عبد و ذلیل دیگران نباشند. جمهوری اسلامی یعنی حکومتی بر اساس اسلام ناب محمدی (ص)؛ می‌خواستند که ارکانش را توحید و عدل الهی تشکیل داده باشد و ولایت خدا و پیامبر بر آن حاکم گردد.
امام امت فرمودند:«زن و مرد زحمت کشید، به خیابان ها ریخت، جورها کشید، خون ها داد که اسلام را زنده نگه دارد، برای اسلام خون داد، برای شهادت داوطلب شد،... آنکه به او رأی داد ملت ما، جمهوری اسلامی بود، اسلام مورد نظر بود.»«آنکه از سرتاسر کشور فریادش در خیابان و در کوچه‌ها و در مدارس و در همه جا بلند بود، این بود که استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی. این سه کلمه سر زبان همه بود.»
ج ـ الگوپذیری از حضرت زهرا (س) و زینب کبری (س)زنان مسلمان ایران با اقتدار و الگوپذیری از حضرت فاطمه زهرا (س) و دخت بزرگوارش زینب کبری (س) وارد نهضت شدند و در مقابل طاغوت ایستادند و از اسلام و قرآن دفاع کردند. بنیانگذار انقلاب اسلامی فرمودند:«فردا روز زن است... روز زنی است که دخترش، حضرت زینب (س) در مقابل حکومت های جبار ایستاد و آن خطبه را خواند... زنی که در مقابل یک جباری ایستاد که اگر نفس مردها می‌کشیدند، همه را می‌کشتند و نترسید و ایستاد و محکوم کرد حکومت را، یزید را محکوم کرد... زن یک همچو مقامی باید داشته باشد.»«زن های عصر ما بحمدالله شبیه به همان ها (فاطمه زهرا (س) و زینب کبری (س)) هستند. ایستادند در مقابل جبار با مشت گره کرده، بچه‌ها در آغوششان و به نهضت کمک کردند.»
«ما مکرر دیدیم که زنان بزرگواری زینب گونه (علیها سلام الله) فریاد می‌زنند که فرزندان خود را از دست داده و در راه خدای تعالی و اسلام عزیز از همه چیز خود گذشته و مفتخرند به این امر و می‌دانند آنچه به دست آورده‌اند، بالاتر از جنات نعیم است، چه برسد به متاع ناچیز دنیا.»
4ـ ویژگی زنان انقلابی‌زنان مسلمان و انقلابی که با جهاد در راه خدا، سلطنت 2500 ساله طاغوت را سرنگون کردند و تاریخ را دگرگون ساختند، از منظر حضرت امام خمینی (ره) دارای این خصایل ارزنده بودند:
الف ـ شیر دل و شجاع«ما همگی مرهون شجاعت های شما زنان شیردل هستیم.»«مادران شجاعِ فرزندان اسلام خاطره جانبازی و رشادت زنان قهرمان را در طول تاریخ زنده کردند. در چه تاریخی این چنین زنانی را سراغ دارید، در چه کشوری؟»
ب ـ مظهر حجب و عفاف‌زنان انقلابی کسانی بودند که با حجابی کوبنده و عفتی زیبنده وارد صحنه مبارزه شدند و همین برای دشمنان انقلاب اسلامی بیش از هر چیز شکننده و کوبنده بود:«همین ها که مظهر عفاف هستند، در نهضت پیشقدم بودند.»
ج ـ مظهر خلوص‌زنان مسلمان در انقلاب اسلامی بیش از مردان اخلاص داشتند. از این رو ارزش اعمال آنان نیز بیشتر بود:«خواهرهای ما که در عصر نهضت شرکت داشتند، ارزش اعمال آنان بیشتر بود از ارزش اعمال مردها. آنها با پرده عفاف با مردان همصدا شدند و پیروزی را تحصیل کردند و حالا هم با قصد خالص آنچه که در ایام عمر تهیه کردند، برای مستمندان دادند. این ارزش دارد، متمکنین اگر میلیون ها بدهند، به قدر ارزش این نیست.»
د ـ از طبقات محروم و جنوب شهرهازنان انقلابی از طبقات محروم و مستضعف و به اصطلاح جنوب شهری بودند:«این زن های اطراف شهر قم و زن های جنوب تهران و زن های جنوب همه شهرستان ها (جنوب به معنای اینکه شما (غرب‌زده‌ها) می‌گویید اینها از طبقه پایین هستند) اینها حقوق بشر را می‌دانند و عمل می‌کنند... شماها چه کرده‌اید؟»«همین زن های محترم و مردهای عزیز محترم بودند که از طبقه محروم در آن رژیم بودند، اینها بودند که توانستند این قدرت شیطانی را بشکنند و این سد را خرد کنند و اینها هستند که از این به بعد باز تکلیف دارند.»
هـ ـ تربیت شده اسلام«آنها که قیام کرده‌اند، همین زن های محجوبه جنوب شهر قم و سایر بلاد اسلامی بودند. آنها که به تربیت آریامهری تربیت شدند، ابداً در این امور دخالت نداشتند، آنها تربیت های فاسد شده بودند؛ از تربیت های اسلامی آنها را دور نگه داشتند. اینهایی که تربیت اسلامی داشته‌اند، خون دادند، کشته دادند، به خیابان ها ریختند، نهضت را پیروز کردند.»
بازنشر از پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس
